Systemisch werk uitgelicht

Een paar weken geleden heb ik op dit weblog in 7 dagen de verschillende chakra's uitgelicht. De komende dagen zal ik dagelijks aandacht besteden aan systemisch werk. Vandaag start ik met het toelichten van een paar begrippen, die onlosmakelijk aan systemisch werk verbonden zijn. Het betreft de begrippen, systeem, patronen, symptomen en dynamieken.

Een systeem
Ieder individu, alle materie of elk thema kan gezien worden als een systeem. Een systeem dat bestaat uit karakteristieke, zichtbare en onzichtbare kenmerken of eigenschappen. Het streeft voortdurend naar een bepaalde balans of deze nou negatief of positief is. Als een dergelijk systeem langdurig bestudeerd wordt dan worden (gedrags)patronen zichtbaar. Patronen die zich elke keer opnieuw manifesteren na bepaalde impulsen, op specifieke plaatsen of op basis van een vast ritme. Zodra een systeem onderdeel uit maakt van een groter systeem, dan kan gezegd worden dat het nieuw ontstane systeem groter is dan de som der delen.

Een patroon
Wikipedia zegt hier het volgende over: een patroon bestaat uit een herhaling van eenvoudiger eenheden of ontstaat uit een herhaalde toepassing van dezelfde regels.
In mijn eigen woorden vanuit het perspectief van het systemisch werk, zeg ik altijd. Gooi alle elementen, alle deelnemers uit een systeem in een hoge hoed, schud goed, "werp" ze op de grond. Als er geen interventies in het systeem gedaan worden, dan zullen de losse elementen uit zichzelf zo gaan bewegen, dat ze weer in hetzelfde patroon, dezelfde bewegingen terecht komen als zij voorheen deden. Een voorbeeld is dat mensen in teams of gezinnen elke keer als zij bij elkaar zijn, op vaste plaatsen gaan zitten. Ook als zij tussentijds in een hele andere omgeving geweest zijn.

Symptomen
Symptomen zijn uitingsvormen, gedragingen, handelingen, gevoelens, die waarneembaar zij bij of tussen de elementen uit een systeem. Zij komen voort het krachtenveld dat bewust of onbewust, zichtbaar of inzichtbaar in het systeem aanwezig is.

Dynamieken
Dynamiek is een luxe woord voor beweging.
Als er in een systeem niet voldaan is aan 1 of meerdere van de volgende systeemvoorwaarden, dan ontstaat er een dynamiek:
1. Er is plek voor iedereen
2. De feitelijke rangorde wordt (her)kend
3. Er is balans van geven en nemen

Er worden binnen het systemisch werk verschillende dynamieken onderscheiden. Een paar voorbeelden:
- ik volg je
- ik doe het voor jou
- parentificatie
- identificatie
- een plek leeglaten
- ik draag iets voor jou
- jij hebt iets van mij genomen
- verstrikking (dubbelbeeld)
De komende dagen worden de verschillende dynamieken met voorbeelden verder uitgewerkt.

Ik sluit af met de koppeling tussen de verschillende begrippen. In een systeem gebeurt iets. Er ontstaat daardoor een krachtveld. De elementen in het systeem reageren op dit krachtenveld. Dit is een zich herhalende beweging, een dynamiek. Zonder interventies ontstaat een patroon. In de dagelijkse praktijk zijn de effecten van dit patroon zichtbaar, voelbaar, hoorbaar en merkbaar in de vorm van de symptomen die de losse elementen en het totale systeem voortbrengen.


Wordt vervolgd.