Systemisch werk uitgelicht 9 - dynamiek: dubbelbeeld

Hoewel er in het systemisch werk meer dynamieken bekend zijn, zal dubbelbeeld de laatste dynamiek zijn die ik in de serie "systemisch werk uitgelicht" beschrijf.
Bij deze dynamiek, ook wel systeemverwarring genoemd, wordt iemand uit het ene systeem (bijvoorbeeld familie) verward met iemand uit een ander systeem (bijvoorbeeld werk). Door deze verwarring wordt op laatstgenoemde gereageerd alsof het eerstgenoemde is (of andersom).

Een veel voorkomend voorbeeld is een medewerker die zijn chef verwart met een vader. Dit gebeurt in situaties waarin de vader een autoritaire houding vertoond (heeft). De medewerker dicht de chef (te) veel autoriteit toe en neemt daardoor zelf te weinig verantwoordelijkheid.
Ook in liefdesrelaties is dit een dynamiek die je regelmatig tegenkomt. Een mannelijke of vrouwelijke partner wordt dan verward met vader of moeder. Dit kan voor veel conflicten zorgen, die gaan over het thema afhankelijkheid en onafhankelijkheid.

In een opstelling wordt deze dynamiek zichtbaar doordat diegene die het dubbelbeeld heeft met een heel kinderlijk gezicht naar bijvoorbeeld de partner of leidinggevende kijkt. Op dat moment is een test of er sprake is van een dubbelbeeld op zijn plaats. Hiertoe wordt een nieuwe representant in de opstelling gebracht. Deze krijgt een positie vlak achter de persoon waarover de verwarring lijkt te bestaan. Is er sprake van een dubbelbeeld dan zal de persoon die verwarring heeft, de focus verplaatsen naar diegene die er achter is geplaatst. Eventueel kan aan de persoon die de verwarring heeft, gevraagd worden, wie de nieuwkomer in de opstelling is. Meestal wordt dan iemand uit het familiesysteem genoemd. Eventueel kan ook nog met uitspraken gewerkt worden in de trent van "ik ben je vader, daar staat je leidinggevende". Als het klopt dan kan de voorste persoon uit de opstelling gehaald worden of een positie 2 meter naar links of rechts innemen. De vraagsteller kan nu de bron aanpakken en dit vraagstuk met diegene uitwerken waar het in oorsprong ontstaan is. Er ontstaat focus in het dubbelbeeld, waardoor de leidinggevende en partner weer in het juiste perspectief gezien worden.
Wordt vervolgd!