Systemisch werk uitgelicht 4 - organisatie- en familieopstellingen

In ieder gezin of iedere organisatie komt het voor dat aan één of meerdere van de systeemvoorwaarden niet voldaan wordt (zie systemisch werk - uitgelicht 1). Hierdoor ontstaan dynamieken - patronen - zich herhalende bewegingen. In de volgende dagen zal ik aan verschillende dynamieken aandacht besteden.
Met systemisch werk, familieopstellingen of organisatieopstellingen krijg je inzicht in deze dynamieken. De voorloper van deze methodiek wordt al sinds jaar en dag in de gezinstherapie gebruikt. Er werden in speciale situaties reconstructies gemaakt met behulp van poppen of andere materialen om de gang van zaken in gezinnen na te bootsen.
In de afgelopen jaren heeft de duitser Bert Hellinger een belangrijke bijdrage geleverd om deze techniek verder te ontwikkelen, die nu beter bekend staat als opstellingen, constellaties of systemisch werk. Hij heeft hierbij gebruik gemaakt van zijn ervaring als psychotherapeut en zijn werk als missionaris in Afrika. Inmiddels zijn ook (Duitse) wetenschappers actief betrokken bij de evolutie van deze methodiek. Steeds meer mensen raken gefascineerd door de krachtige en inzichtgevende werking van de opstelling.
Bij een opstelling wordt gebruik gemaakt van het wetend veld. Dit is het energieveld waarin het collectieve weten is opgesloten (zie systemisch werk uitgelicht 3). Dit wetend veld sluit aan bij de theorie van morfogenetische velden van Sheldrake Rupert. Hij ontdekte dat als hij apen op het ene eiland leert om aardappels te zouten in de zee, het niet lang duurt alvorens apen op een ander eiland die ogenschijlijk niet met elkaar verbonden zijn ook hun aardappels zouten in zee. Blijkbaar bestaat er tussen de apen nog een andere (energetische) verbinding. Dit fenomeen staat ook wel bekend als collectief bewustzijn. Dit energieveld speelt een belangrijke rol bij opstellingen.
Bij het proces van opstellen vindt eerst een probleemanalyse plaats. Op basis hiervan bepaalt de begeleider samen met de vraagsteller welke elementen een plaats in de opstelling krijgen. De mensen, die de elementen in de opstelling vertegenwoordigen worden representanten genoemd. De representanten kennen (in de dagelijkse betekenis van het woord) het element, waarvoor zij staan doorgaans niet en hoeven daar ook geen informatie vooraf over te hebben om een goede representant te zijn. Alle representanten krijgen een plek in de ruimte. De gekozen plek komt overeen met de plaats die het element in het werkelijke systeem inneemt. De representanten nemen de tijd en worden zich bewust van de (zintuiglijke) ervaringen op fysiek, mentaal, emotioneel en spiritueel die zij op deze positie opdoen. Deze waarnemingen (symptomen) blijken zeer waarheidsgetrouw te zijn.
Door het doen van interventies (vrijwillige of gedwongen bewegingen, het toevoegen van representanten en het doen van uitspraken) onderzoekt de begeleider eerst welke dynamiek zich in het systeem ontwikkeld heeft. De vraagsteller geeft hierbij zonodig informatie over de feitelijke gebeurtenissen in het systeem. Daarna zijn de interventies gericht op het herstellen van de balans in het systeem: het voldoen aan de systeemvoorwaarden.
Door gebruik te maken van het wetend veld en representanten is het niet nodig dat alle deelnemers uit het oorspronkelijke systeem aanwezig zijn om toch de gewenste resultaten te behalen. Een prettig gegeven aangezien de oplossingen om evenwicht in het systeem te krijgen, vaak terug te vinden zijn in de historie (overdracht over meerdere generaties) waarbij mensen betrokken zijn die te oud zijn, niet mee willen werken of zelfs niet meer leven. Terwijl het uitwerken van het vraagstuk voor de vraagsteller van wezenlijk belang is.

De onderstaande video geeft een indruk van de werkwijze van een opstelling. Veel plezier met kijken ........en wordt vervolgd!