Systeemwijzer

In de afgelopen tijd heb ik veel (kennismakings)workshops opstellingen gedaan in organisaties. De terugkerende vraag is wat kan je nu met systemisch werk als je niet een uitgebreide opleiding gevolgd hebt. Een belangrijk antwoord hierop is visueel maken. Het blijkt dat het neerzetten van het systeem met magneten, papiertjes, kopjes of suikerklontjes al veel inzicht oplevert. De andere toepassingsmogelijkheid zet ik hieronder uiteen.

Als er in een organisatie, team, afdeling of samenwerking “gedoe” is, dan wordt aan één of meerdere van de volgende systeemvoorwaarden niet voldaan:
1) er is plek voor iedereen
2) de officiële rangorde/ordening wordt erkend
3) de balans van geven en nemen is in evenwicht

Ad 1) iemand krijgt geen plek als er sprake is van negeren, vermijden, buitensluiten, ontlopen, rug toedraaien of wegkijken

Ad2) het erkennen van de rangorde gaat over de feitelijke posities, het gaat er niet om of iemand het goed of fout doet. Voorbeelden waar rangordes erkend dienen te worden: generatie, leeftijd, rol (moeder, vader, dochter, zoon), man-vrouw, functie, dienstjaren, kennis, opleiding, diploma

Ad 3) de voorwaarden/eisen die nodig zijn om de balans van geven en nemen in evenwicht te krijgen zijn voor iedereen anders. Dit hangt o.a. samen met leeftijd, ontwikkeling, achtergrond, levensfase, ambitie en beschikbare middelen.
De balans wordt niet alleen rechtgetrokken met geld of materiaal, maar ook met opleidingsmogelijkheden, secundaire arbeidsvoorwaarden, tijd voor tijd, uitdagende opdrachten, arbeidsvreugde, waardering, erkenning, bevestiging en energie.

Met deze drie systeemvoorwaarden kan iedereen in zijn eigen systeem onderzoeken waar de oorzaak van eventueel “gedoe” ligt en passende interventies doen om het evenwicht te herstellen. Vaak is een woord, gebaar of positiewijziging voldoende.

Weet in elk geval dat er in elk systeem voor iedereen een goede plek te vinden is. Soms gaat dat vanzelf. In andere situaties is wat meer tijd nodig voordat iedereen een prettige positie ingenomen heeft.